Շտեմարան բաժնի նյութերը։

Այդ բոլորի դեմ մենք, ամենից առաջ հայ կոմունիստներս, պիտի կռվենք անխնայորեն և անողոքաբար: Հայաստանը կապված է եղբայրական կապերով Խորհրդային Ռուսաստանի հետ: Բայց նա միաժամանակ դրա հետ անկախ մի հանրապետություն է, որ ունի իր ուրույն ազգային դեմքը: Հայաստանը հայ աշխատավորների, հայ ժողովրդի պետությունն է: Եվ այդտեղ պետական լեզուն հայերենն է: Նա, ով չի ցանկանում այդ ըմբռնել, ով դիտավորությամբ խուսափում է գործածել հայերենը պետական հիմնարկությունների մեջ, իրապես վարում է հակահեղափոխական մի գործ: Նա, ով չի կարող համակերպվել մեր պետության այս պահանջին, կարող է հեռանալ երկրից: Խորհրդային Հայաստանը հայ բանվորների և գյուղացիների պետությունն է:

Մեր մտավորականության մեջ ազգայնականների կողքին կա մի ուրիշ տարր, որը սոցիալիստական պետության համար նույնքան անհանդուրժելի է, ինչպես առաջինը: Դա այն տարրն է, որ կտրված է իր հայրենիքից և համակված է յուրօրինակ բուրժուական հակասական տրամադրություններով: Դա այն տարրն է, որ ամենայն կերպ պաշտպանել է ռուսականացման այն սկզբունքը, որ կիրառվել է մեր երկրում ցարիզմի օրերից: Այդ տարրին պատկանող մտավորականները չեն ցանկանում ամենևին ուսումնասիրել հայ լեզուն և կյանքը ու գերադասում են կառավարել երկիրը ռուսական լեզվի միջոցով: Այդ տարրի ներկայացուցիչներից շատ շատերը սիրում են անշնորհք ռուսերենով ցուցադրել իրենց բացասական վերաբերմունքը դեպի հայ լեզուն… Դրանց թվում է, թե այժմ իրենք իրավունք ունեն հակադրել դաշնակցականների վայրենի նացիոնալիզմին կադետների գռեհիկ ռուսիֆիկատորությունը:

Հայ աշխատավորության 90 տոկոսը ռուսերեն չգիտի և խոսում է միայն հայերեն, հետևաբար աշխատավորական հանրապետության լեզուն ևս պիտի լինի ժողովրդի լեզուն: Այն մի խումբ մտավորականները կամ հայ բուրժուազիայի զավակները, որոնք չեն ցանկանում սովորել պետական լեզուն, պիտի մի ուրիշ տեղ ցուցադրեն իրենց ընդունակությունները: Մեր պետական հիմնարկություններից պիտի դուրս նետվեն բուրժուական լամուկների և օրիորդների այն խմբերը, որոնք աղավաղում են Խորհրդային Հայաստանի ժողովրդական դեմքը: ՀՍՍՀ Կենտկոմի գլխավոր քարտուղար Ալեքսանդր Մյասնիկյան («Սովետական Հայաստան» թերթ, 1921թ., հուլիսի 1, առաջնորդող)

Աղբյուրը՝ https://www.facebook.com/Language.Committee/photos/a.277843909456451/277846832789492/?type=3

․․․ Մովսեսը Նոր Պլատոնից իմացավ, որ առաջին անգամ Հայաստանում են հայտնաբերել ոսկին ու երկաթը։ Չորս հազար տարի առաջ երկնային քարերը, որ մաքուր երկաթից էին, հայերը կոչել են երկաթ՝ երկնքից կաթած։ Դա երկաթի առաջին և ամենահին անվանումն է աշխարհում։ Նույնիսկ հույները դրանից հազար տարի հետո են երկաթին անուն տվել, կոչել այն սիդերոս։ Շարունակությունը →

Ուսումն ազգային դպրոցներում պետք է լինի մայրենի լեզվով։ Միայն մայրենի լեզվով յուրացրած կրթությունը կարող է ամենալավ դաստիարակչական նշանակությունն ունենալ։

Հայոց ազգային, բուն ժողովրդական ոգին պարունակված է հայոց լեզվի միջև, հայոց լեզուն յուր կողմից ներկայացնում է ազգի լեզուն, ոչնչացրեք այդ երկուսից մեկը և մյուսն ինքնըստինքյան կոչնչանա․․․ Ուրեմն, լեզվի զարգացման գլխավոր գործիչն է բուն ժողովրդի ոգին, իսկ բուն ժողովրդի ոգին ներկայացնում են գավառաբարբառներն իրենց առանձնահատուկ ձևերով։

Իսահակ Հարությունյան (1863-1928թթ․), հայ մանկավարժ

Հայ մանկավարժներ XIX-XXդդ, գիրք II, Հայպետուսմանկհրատ, Երևան, 1961թ․, էջ 481։

Քեզ, Հայ Լեզո՛ւ, կը սիրեմ մըրգաստանի մը նըման…
Մեր անցեալին թանձրախիտ ստուերներուն մէջ կարծես
Մէյ մէկ պըտուղ՝ քու բոլոր բառերդ ինծի կ՚երեւան,
Որոնց մեջէն կը քալեմ ու կը քաղե՜մ զանոնք ես…։

Մրգաստանի՛ մը նըման կը սիրեմ քեզ, Հայ Լեզո՛ւ…
Մեր հայրենի պալատէն, պարտէզներէն մընացորդ՝
Դալարագեղ դուն պուրա՜կ, որ դիմացար դարերու
Եվ կը մընաս միշտ առոյգ, հին ավիշով կենսայորդ…։ Շարունակությունը →

Տեղի է ունեցել ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի գիտական անձնակազմի ընդհանուր ժողովը, որի ընթացքում  քննարկվել է ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարության ներկայացրած Հայոց լեզվի և գրականության չափորոշիչները։ Այդ մասին տեղեկանում ենք ինստիտուտի տարածած հաղորդագրությունից, որը ներկայացնում ենք ստորեւ։

ՀՀ ԳԱԱ Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի գիտական անձնակազմի ընդհանուր ժողովը խոր մտահոգություն է հայտնում առանցքային թերություններ ունեցող այս ծրագրի վերաբերյալ,  մերժում և անընդունելի է համարում այն թե՛ բովանդակային և թե՛ կառուցվածքային ու մեթոդական առումներով: Գրականության ինստիտուտը, հավաստելով իր պատրաստակամությունը անվարձահատույց աջակցելու «Հայ գրականության» չափորոշչի և ծրագրերի ձևավորմանը,  նոր դասագրքերի կազմմանը, հայտնում է հետևյալ նկատառումները. Շարունակությունը →