Շտեմարան բաժնի նյութերը։
ՆՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
Անթույլատրելի է հայ գիտնականին զրկել հայերեն գրելուց ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՈՒՄԸ ՀԱՅՈՑ ԼԵԶՎԻ ԵՎ ՀԱՅԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ԴԵՄ ՊԵՏՔ Է ՉԵՂԱՐԿՎԻ՛ Հայաստանյան հայագիտությունն ու հասարակագիտությունը պետք է զարգանան նախևառաջ հայերեն։ Եվ վե՛րջ։ Կառավարությունը որոշել է սպանել հայոց լեզուն ու հայագիտությունը. Արմեն Այվազյան Նոր բառարան հայ դպրոցականների համար Եթե սխալվես ու Հայոց լեզուն դնես պատյանի մեջ, այլևս չես կարող հանել և ոչ էլ ստեղծել նորը Հայոց լեզուն Սասունցի Դավթի զենքն ու զրահն է Ես իմ հայերեն լեզուն եմ ուզում Լա’վ, էսքա՞ն էլ օտարամոլ ու քաղքենի Եթե որևէ հայ չի խոսում հայերեն, պետք է ստանա իր արդար պատիժը Ոչ մի առատության եղջյուր հայի համար չի կարող փոխարինել ամենաբաշխ, ամենապարգև հայերենին Ձերբազատվենք օտարաբանություններից ու գրենք պարզապես հայերեն Ինչո՞ւ հայոց լեզուն մղվեց երկրորդ պլան Հայաստանին պետք չեն ռուսական դպրոցներ․ ՌԴ-ն հարմար պահ է ընտրել, փորձում է օգտվել փխրուն իրավիճակից Հայաստանում 1 ռուսական դպրոցի դիմաց՝ 50 հայկական դպրոց Ռուսաստանում․ ի՞նչ կարծիքի եք, պարոն Լավրով Երկիրը ներսից փլուզելու համար նախևառաջ պետք է անլրջացնել, աղավաղել լեզուն Հայ դպրոցականը մագաղաթներ վերծանող ծրագիր է ստեղծել Ոչ մի առատության եղջյուր չի կարող փոխարինել ամենաբաշխ, ամենապարգև հայերենին |
Ինչո՞ւ Հայերէն ԽօսիլՀետաքրքրական զուգադիպութեամբ մը, վերջերս երբ համալսարանի գրադարանի լեզուաբանական բաժինի արխիւները կը փորփրէի, ուշադրութիւնս գրաւեց ամերիկացի լեզուաբան Joshua Fishman-ի յօդուածներէն մէկը, որ գլխաւորաբար կ՛անդրադառնար, թէ ինչպէս ժողովուրդի մը լեզուի կորուստը պատճառ կը դառնայ նաեւ անոր մշակոյթի կորուստին, հետեւաբար նաեւ հաւաքականութեան մը արժէքներուն, ապրելաձեւին եւ կեանքի ջնջումին:
Այս ուղղութեամբ, բոլորս ալ, խոստովանինք կամ ոչ, կը գիտակցինք հաւանաբար, որ մայրենիին կորուստը ժողովուրդի մը համար աղէտ մը կրնայ ըլլալ: Ուստի յօդուածին հետաքրքրական բաժինը լեզուի կորուստին պատճառով սահմանուած «աղէտ»ին ահազանգումը չէր: Յօդուածը ուշագրաւ էր, որովհետեւ յայտնի լեզուաբանը իր մասնագիտութեան մէջ ունեցած հմտութենէն ելլելով կը խօսէր, թէ ինչո՞ւ եւ ինչպէ՞ս, հակառակ ի գործ դրուած «պահպանում»ի բոլոր ջանքերուն, այսօր շատ մը լեզուներ, հետեւաբար նաեւ մշակոյթներ՝ կորուստի եզրին կը գտնուին: Այս ամփոփ յօդուածով, պիտի փորձեմ անդրադառնալ այս ուղղութեամբ լեզուաբանին կատարած կարգ մը հաստատումներուն, որոնք շահեկան կը գտնեմ եւ առնչակից՝ մեր մտահոգութիւններուն:
Բարբառով խոսել նշանակում է պաշտպանել մեր լեզունՔսաներկու տարեկան եմ և խոսում եմ ֆրանկոպրովանսալ. բարբառը պաշտպանող երիտասարդի պատմությունը Միշտ հպարտացել եմ, որ կարողանում եմ մեր բարբառով խոսել: Այստեղ, Սաժում[1], այն կոչվում է «Էվոլենի բարբառ»: Մեր բարբառը ֆրանկոպրովանսալ լեզուների ընտանիքից է: Մերոնք՝ հայրս, մայրս, քույրս, եղբայրս ու տատիկ-պապիկներս տիրապետում են բարբառին: Երբ նոր էի սկսել մանկապարտեզ հաճախել ընդամենը ֆրանսերեն մի քանի բառ գիտեի: Մարդկանց մի մասը հետաքրքրվում, մյուսները զարմանում են, երբ լսում են ինձ՝ բարբառով խոսելիս: Մի անգամ, բանակում, երբ հեռախոսով խոսում էի, զինվորներից մեկը հարցրեց, թե արդյոք ալբաներեն էի խոսում: Նա ինձ ասաց. «Տարօրինակ է, ես էլ եմ էդ կողմերից, բայց չհասկացա ասածներդ»: Մյուսներն ինձ ասում են. «Երբ տուն զանգես, ձայն հանիր, որ գանք քեզ լսենք»: Շարունակությունը ՀԱՅԵՐԵՆԱԳՒՏԱԿԱՆ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՏԱՍՆԵՐՈՐԴ ԳԻՏԱԺՈՂՈՎՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտում 2015թ. հոկտեմբերի 7-ից 9-ը տեղի ունեցած Հայերենագիտական միջազգային տասներորդ գիտաժողովի նյութերը Լեզուն` օտարի նկատմամբ սերը թուլացնելու համազգային արժեքՀատված Լևոն Խեչոյանի «Արշակ արքա, Դրաստամատ ներքինի» պատմավեպից «Թագավո՛ր, այս հանդիպումը օր օրի փափագելի էր դառնում, վաղուց էի սպասում այս հանդիպմանը: Իրարամերժ մտքերն արդեն հանգիստ չեն տալիս»: «Թոթափիր խռովահուզությունդ, եպիսկոպո՛ս, շուտով ժամանակը գալու է, որ դու առաջնորդես մեզ, պատրաստ եղիր և պատրաստիր ժողովրդին»: Չունակը ասել է. «Թող Աստծու կամքը լինի, թագավո՛ր: Մենք կարծում ենք, որ երկրի միաբանության համար գործադրվող սրի ուժը թուլանում է, սրի ջանքերը անիմաստ են դառնում, արքա՛: Միաբանության այլ ճանապարհ պիտի որոնել: Մեր առաջնորդարանի հոգևոր հայրերը ժամանակի մեջ երկրի համար փոփոխություններ են տեսնում: Դու աչալուրջ պիտի լինես, թագավո՛ր»: Շարունակությունը Ռուբեն Մալայան. Հայոց այբուբենը առեղծված է, որ պետք է աշխարհին հաղորդակից դարձնենքՀայոց լեզուն աշխարհի հնագույն լեզուներից է: Երբևէ լսե՞լ եք հայկական գրանշանների և վայելչագրության մասին: Այդ բնագավառի մասնագետները հազվագյուտ են, ուստի հաճույքով հրապարակում ենք հարցազրույցը տաղանդավոր հայ արվեստագետ, դիզայներ Ռուբեն Մալայանի հետ, ով բազմաթիվ տարիներ է նվիրել հին հայկական ձեռագրերի և վայելչագրության ուսումնասիրությանը և նպաստել է դրանց վերազարթոնքին: Համընդհանուր նորմալ լեզու (գրական թե խոսակցական) վերջին հաշվով չի կարող լինել մի երկրում, որտեղ չկա քաղաքացիական հասարակությունՀատված Սամվել Մկրտչյանի հետ ՎԱՐԴուհի Սիմոնյանի հարցազրույցից
— Ուրիշ ո՞ւմ, եթե ոչ Ձեզ պիտի հարցնել որպես «Ուլիսեսի» թարգմանչի՝ արդյո՞ք մեռած լեզու չի գրական կոչված հայերենը. կյանքի այսօրվա ռիթմին, բաց տեքստերին կարողանո՞ւմ է այդ լեզուն սպասարկել: Рубен Малаян: армянский алфавит – загадка, мы должны поделиться ею с миромАрмянский язык – один из древнейших в мире. Слышали ли вы об армянской письменности и каллиграфии? Специалистов в этой сфере крайне мало, и мы с удовольствием представляем интервью с Рубеном Малаяном, талантливым художником, дизайнером, многие годы посвятившим изучению старинных армянских манускриптов, каллиграфии и подарившим ей второе дыхание. (интервью доступно также на английском языке) Ruben Malayan: Armenian alphabet is an enigma and it needs to be shared with the worldArmenian language is one of the oldest ones in the world. Have you ever heard of Armenian script and calligraphy? There are very few specialists in this sphere and we are pleased to publish interview with Ruben Malayan, talented Armenian artist, designer, who devoted many years to studying ancient Armenian manuscripts, calligraphy and contributing to its rebirth. (the interview is also available in Russian) Ժողովուրդ մը կրնայ գոյութիւն ունենալ, աւելին՝ գոյատեւել, առանց իր կողմէ ընտրուած կառավարութեան, առանց իր ծոցէն ծնած հաստատութիւններու, ի հարկին իրեն պատկանող հողին, բայց եթէ ան չունի իրեն հատուկ լեզու, ան մեռած ազգ մըն էԲազմերանգ սփիւռքի ինքնուրոյն ազգային քաղաքականութեան ի խնդիր «ՄԷԿՈՒԹԻՒՆ» ԵՒ ԱԶԳԻ ԶՈՅԳ ԹԵՒԵՐ Պատմութեան դժբախտ պարտադրանք, հայ ազգը կը գոյատեւէ երկու թեւերով, Հայաստանի Հանրապետութիւն եւ Սփիւռք: Զգացական հայրենասիրութիւնը, որ ինքզինք շնչահեղձ կ՛ընէ բարեսիրութեան եւ զբօսաշրջութեան ոլորտներուն մէջ, մեր բոլորի մեղսակցութեամբ, ցարդ թոյլ չտուավ «ղեկավարութիւններ» ու մակարդակին այս խնդիրը քննել, առանց աչքի կապանքներու, նեղլիկ շահախնդրութիւններու, պատահական եւ պատեհապաշտներու կարծիքներու: Միակ նախադրեալը, երեւութապէս հասկնալի եւ ընդունելի համարուողը «հայ ազգ» հասկացողութիւնն է, թէեւ, եթե պեղենք, կը տեսնենք որ անոր մէջ ոչ նոյն բանը կը դնենք ոչ նոյն բանը կը տեսնենք: |