․․․ Մովսեսը Նոր Պլատոնից իմացավ, որ առաջին անգամ Հայաստանում են հայտնաբերել ոսկին ու երկաթը։ Չորս հազար տարի առաջ երկնային քարերը, որ մաքուր երկաթից էին, հայերը կոչել են երկաթ՝ երկնքից կաթած։ Դա երկաթի առաջին և ամենահին անվանումն է աշխարհում։ Նույնիսկ հույները դրանից հազար տարի հետո են երկաթին անուն տվել, կոչել այն սիդերոս։ Շարունակությունը →
Գուցե համադրական սկզբունքի փայլուն իրականացու՞մն էր, որ հիմք տվեց ֆրանսիացի հայագետ Ֆրեդերիկ Ֆեյդիին ասելու, թե՝ «Վարուժանը կպատկանի այնքան արևմուտքին, որքան Հայաստանին… Նրա տեղը համաշխարհային գրականության մեջ թերևս հեռու չէ այն բարձունքից, որ գրավում է Էմիլ Վերհարնը»:
Լայնախոհության և ազգային սահմանափակության հակադիր դիրքերից ելնող այս կոնտեքստում առավել ևս համոզիչ ու ազնիվ է հնչում Վարուժանի մտահոգությունը օտարամոլությամբ տառապող հայրենակիցների հանդեպ: Նա սովորեցնում էր, որ հայոց լեզուն և հայոց այբուբենն են մեր միակ ու անվրեպ զենքերը ուծացման դեմ, որ եթե ֆրանսերենի թեկուզ «անխոհեմ չափերով» տարածումը «Ռուսիո մը կամ ուրիշ հզոր պետության մը համար նվազ աղետաբեր կրնա ըլլալ, բայց մեզի համար, որ զանազան սպառնալիքներու տակ ինկած փոքր ազգ մըն ենք», հայեցի կրթություն չստանալը «ոճիր մը կը համարվի», հայոց լեզուն է, որ ընդունակ է «իրար միացնելու անհատները՝ իբրև ժողովուրդ, ժողովուրդն՝ իբրև ազգ, Ազգը՝ իբրև հայկականություն»: Շարունակությունը →
Այսօր տեղեկացա, որ Հայաստանի և Հնդկաստանի միջև դիվանագիտական հարաբերությունների 25-ամյակի առթիվ ս.թ. հունվարի 19-21-ը Երևանի«Մոսկվա» կինոթատրոնում կայանալիք փառատոնի հնդկական ֆիլմերի ցուցադրությունները լինելու են ռուսերեն՝ անգլերեն ենթագրերով:
Այդպես էլ չհասկացա, թե ինչ կապ ունեն ռուսերենն ու անգլերենը երկու երկրների դիվանագիտական հարաբերությունների 25-ամյակի հետ: Սակայն մի բան պարզ է. Հայաստանի Հանրապետության Լեզվի մասին օրենքի խախտումը և ՀՀ քաղաքացու սահմանադրական իրավունքը ոտնահարելը օտարերկրյա դեսպանությունների կողմից ֆիլմերի փառատոնների անվան տակ դարձել է ավանդույթ: Դա անթույլատրելի է: Շարունակությունը →
EduLab կրթական կենտրոնի մասնագետ Թերեզա Հովհաննիսյանը NEWS.am-ին տված հարցազրույցում պատմում է հայերենը որպես օտար լեզու դասավանդելու առանձնահատկությունների, օտարերկրացիների՝ հայերեն սովորելու շարժառիթների եւ դժվարությունների մասին:
Օտարերկրացիներինորքանո՞վէհեշտ սովորելհայերեն:
Հայերի մեջ տարածված մի լեգենդ կա, թե հայերենն աշխարհի ամենադժվար լեզուներից է: Հաճախ ուսանողները EduLab են գալիս՝ համարելով, թե արկածախնդրության պես մի բան է հայերեն սովորելը, գալիս են այն մտքով, թե մի քանի օրից կնահանջեն: Իսկ շաբաթներ անց արդեն հումորով են վերաբերվում «գերբարդ» հայերենի մասին հայերի այդ համոզմանը: Եվ հետաքրքիրն այն է, որ ուսանողներիցս շատերը հայ ծանոթներին հետո չեն ասում, որ սովորական լեզու է հայերենը: «Թող էդպես մտածեն, ես ինձ էդպես հերոս եմ զգում».- կատակով ասում է ուկրանիացի ուսանողուհիս: Շարունակությունը →
Իր գոյության տարբեր ժամանակահատվածներում հայ ժողովրդի` դարերով պետականությունից զրկված լինելու փաստը, թերևս, հայտնի է յուրաքանչյուրին, ով քիչ թե շատ հետաքրքրված է համաշխարհային պատմությամբ: Սակայն ի տարբերություն հին աշխարհի՝ մոռացության մատնված շատ ժողովուրդների՝ հայերն անցել են հազարամյակների միջով, ոչ միայն չեն ձուլվել հարևան առավել մեծաքանակ ազգերի հետ, այլև պահպանել են իրենց ազգային ինքնությունը գրեթե իր նախնական տեսքով: Ինքնապահպանմանն а priori նպաստել են չորս գործոններ` լեզուն, գիրը, հավատը և, իհարկե, կյանքի նկատմամբ հայերի անընկճելի ձգտումը:
Վերջապես Հայաստանում պետք է լինի մի հանրամատչելի ամբիոն, որտեղից տարածվեն մեր աստվածային լեզվի արծաթահունչ ղողանջները։
Գեղեցիկ խոսքեր չեմ ասում, ահա թե ինչը նկատի ունեմ. Հանրային հեռուստաընկերությունում հարկավոր է բացել ամենօրյա հաղորդաշար, որի բանիմաց աշխատակիցները հայ հանրությանը օգնեն շտկել լեզվական սխալները, խոսել և գրել ճիշտ, գեղեցիկ, առինքնող մայրենիով։
Ջոյսի «Ուլիսես»-ի վերաբերյալ զավեշտական կարծիք կա՝ բաղկացած երկու մասից. ա) «Ուլիսես»-ը բոլոր ժամանակների լավագույն վեպն է. բ) ոչ ոք այն չի կարդացել մինչև վերջ: Ինչպե՞ս է սա մեկնաբանում թարգմանիչ Սամվել Մկրտչյանը։
-Ես հայ ընթերցողին խորհուրդ կտայի մոռանալ առաջին կետը և ընթերցել մինչև վերջ: Հավատացնում եմ, որ գիրքն այս տեսքով (լուսանցքային ծանոթագրություններ, պատկերազարդ) առաջին անգամ է լույս տեսնում: Թեպետ Ժակ Դերիդան զգուշացնում էր՝ երբեք մի ասա, թե դու կարդացել ես Ջոյս, քանի որ մենք միշտ գտնվում ենք նրան ընթերցելու եզրին: Պատճառն այն է, որ հնարավոր չէ «Ուլիսես»-ը տեսնել ամբողջությամբ. մենք միշտ մի մասն ենք տեսնում, բայց Ջոյսն ընթերցողին հրավիրում է դեպի իր տեքստային լաբիրինթոսը, որտեղ վերջինս կարող է նույնիսկ գործող անձ դառնալ:
-Փաստորեն, Ջոյսի լեզվական «խութերը» հաղթահարելի են:
My First Armenian Songbook to Serve as a Cross-Cultural Bridge and Learning Tool for Children Growing Up with English and Armenian
LOS ANGELES—Dr. Karenn Chutjian Presti, University of California, Los Angeles (UCLA) Herb Alpert School faculty member who teaches Italian, German, French, Spanish, and English lyric diction and introduction to Armenian Music, is raising her own young children in four languages.
She credits her success largely to song. “A large part of each day is dedicated to language exposure through song, play, and literature. Songs are especially effective in teaching vocabulary and pronunciation, so I developed the translations in My First Armenian Songbook to serve as a cross-cultural bridge and learning tool for children growing up with English and Armenian.” When asked which language is her children’s strongest, she laughs, “They prefer Armenian. It’s probably because I talk too much.”
Եթե նկատի առնենք պատմական այն բացառիկ, ծանր իրադրությունը, որի մեջ Մաշտոցը կարողացավ արթնացնել հայ ժողովրդի ազգային գիտակցությունը, եւ նրա այդ գործը համեմատենք Պիպինոսի եւ նրա զինակից Զիգֆրիդի գործունեության հետ, որ նրանք արին գերմանական ժողովրդի համար, այս վերջինները «խեղճ թզուկներ» կերեւան մտքի այդ հսկայի համեմատությամբ:
Մարկվարտ
Հրանտ Բագրատյանն ինձ հունից հանեց: Հանգիստ իմ գործով էի զբաղված, ու մեկ էլ աչքովս ընկավ նրա ֆեյսբուքյան գրառումն Արմենիայի (Հայաստանի) եւ արմեներենի (հայերենի) մասին: Անկեղծ ասեմ` կարդալ սկսեցի հաճույքով, որովհետեւ ինձ համար իսկական հայտնություն էր Բագրատյանին լեզվաբանության ոլորտում տեսնելը: Բայց երբ հասա գրառման այն մասին, որտեղ նա հայերենի մասին խոսում է այնպես, ինչպես իրեն հաջորդած վարչապետների մասին (պոլի փետ, կոշիկի ձախ թայ եւ այլն), հաճելի զգացումներս փոխվեցին զայրույթի: